Zorgen voor brandveiligheid

De door de minister aangekondigde landelijke inventarisatie van brandgevaarlijke gebouwen is een stap in de goede richting, maar niet voldoende. Meer maatregelen zijn nodig om te zorgen voor brandveilige gebouwen.

Noodzaak van brandveilige gebouwen

Op 29 november 2018 heeft de Britse regering regelgeving gepresenteerd die de brandveiligheid van hoge gebouwen ten goede moet komen. Deze regelgeving is voorbereid naar aanleiding van het lopende onderzoek naar de brand in de Grenfell Tower  in juni 2017[1]. De Britse regering pleit voor hogere brandveiligheidsnormen om dit soort tragische gebeurtenissen in de toekomst te voorkomen. De nieuwe regels verbieden het gebruik van brandbare gevelplaten en isolatiematerialen in de gevels van gebouwen hoger dan 18 meter met een woonfunctie, een zorgfunctie of studentenaccommodatie[2].

In Nederland hebben zich gelukkig nog geen rampen voorgedaan zoals die van de Grenfell Tower. Dat wil niet zeggen dat we in Nederland geen risico lopen. We hebben in onze position paper ‘brandveiligheid doet er toe’[3] ten behoeve van de hoorzitting ‘Gevelplaten en brandveiligheid’ op 6 september 2018 uitgebreid de redenen uiteengezet waarom we wel risico lopen. Diverse media, zoals Zembla, hebben ook aandacht besteed aan de brandveiligheid van gevelplaten[4].

Op 30 november 2018 heeft de minister van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties daarom gemeenten gevraagd de risicovolste gebouwen te inventariseren en de eigenaren van deze gebouwen te vragen onderzoek uit te voeren naar de brandveiligheid van de gevels en zo nodig maatregelen te treffen[5]. MWA verwelkomt de inventarisatie en ziet hierin een eerste stap in het brandveiliger maken van gebouwen, maar identificeert tegelijkertijd meerdere tekortkomingen. Deze worden in het vervolg uiteengezet. Daarnaast stelt MWA voor het Verenigd Koninkrijk als voorbeeld te nemen en de brandveiligheidseisen aan gevels aan te scherpen.

Brandveiligheidsonderzoek

MWA ondersteunt de landelijke inventarisatie van risicogebouwen. Wel constateren wij enkele tekortkomingen in het Protocol inventarisatie en onderzoek brandveiligheid gevels. Daarnaast hebben wij enkele opmerkingen bij de brief en bij de BZK-Risicotool Brandveiligheid Gevels.

In haar brief van 30 november 2018 vraagt de minister van BZK gemeenten de meest risicovolle gebouwen in de gemeente te inventariseren. Hierbij gaat het om gebouwen die voldoen aan de volgende karakteristieken:

• Het gebouw heeft een vloer met een verblijfsgebied op een hoogte van meer dan 13 meter met een gezondheidszorgfunctie met bedgebied, een woonfunctie voor zorg, een celfunctie of een bijeenkomstfunctie voor kinderopvang met bedgebied.
• Het gebouw heeft een vloer met een verblijfsgebied op een hoogte van meer dan 20 meter met een woonfunctie of een logiesfunctie.

Wanneer een gebouw op basis van de Risicotool brandveiligheid gevels geïnventariseerd is en valt in de categorie oranje of rood, dan gaat de gemeente in gesprek met de bouweigenaar. Die kan dan met aanvullende informatie komen die de risicoscore mogelijk reduceert. Als dat niet gebeurt, dan zou de gemeente de eigenaar moeten verzoeken om een nader onderzoek naar de gevel uit te voeren. Om de eigenaar bij dit onderzoek te onderzoek te helpen, komt er een ‘Handreiking beoordeling brandveiligheid gevels’. Deze komt in januari 2019 beschikbaar.

Als een gevel niet voldoet aan de brandveiligheidseisen in het Bouwbesluit, dan betekent dat niet dat het gebouw moet worden ontruimd. Dat is volgens het protocol uiteindelijk de afweging van gebouweigenaar, en het college van B&W van de gemeente. Ook geeft het protocol de gemeenten “beleidsvrijheid om invulling te geven aan de manier waarop zij handhavend optreden”.

Een robuustere inventarisatie

Wat opvalt aan het Protocol is dat het gemeenten en gebouweigenaren erg vrijlaat in hun invulling van het Protocol.

MWA heeft vijf zorgen op dit vlak:

1. Er is geen tijdlijn voor de implementatie van het Protocol.
2. Gemeenten mogen zelf bepalen hoe ze het Protocol handhaven.
3. Er wordt geen budget voor vrijgemaakt.
4. Gemeenten hoeven de minister niet direct te informeren over de voortgang.
5. Bij wie ligt de verantwoordelijkheid als een gebouw met deze tool niet op het juiste niveau wordt ingeschaald?

Wij stellen daarnaast nog vraagtekens bij de in de Risicotool gekozen grenswaarde van 100 meter. Het Bouwbesluit kent een grens van 70 meter.

Veilige gebouwen door hogere eisen omdat:

• Bij de transformatie van gevels van beton of steen naar lichtere bouwmaterialen, kan de brandveiligheid op basis van het zogenaamde ‘rechtens verkregen niveau’ afnemen. Dat maakt een aanscherping van de eisen des te belangrijker.
• De beperkte brandbaarheid van Euro-brandklasse B is gebaseerd op een kleinschalige test[6]. Deze test is onvoldoende representatief voor een daadwerkelijk optredende brand. Een nog te ontwikkelen grootschalige geveltest verlaagt het risico.

Het verhogen van de brandveiligheidseisen, zoals ze dat in de meeste landen om ons heen ook hebben gedaan[7] en recent in het Verenigd Koninkrijk[8], is daarom een eenvoudige en voor de hand liggende oplossing.

Daarom pleiten wij voor het aanscherpen van de brandveiligheidseisen aan gevels voor renovatie en nieuwbouw. (zie tabel)

 

Gebruiksfunctie	Met een verblijfsgebied op een hoogte van	Brandklasse voor de hele gevel	Alternatieve beoordeling
Gezondheidszorgfunctie met bedgebied, een woonfunctie voor zorg, een celfunctie of een bijeenkomstfunctie voor kinderopvang met bedgebied	> 13 m	A2	n.v.t.
Gezondheidszorgfunctie met bedgebied, een woonfunctie voor zorg, een celfunctie of een bijeenkomstfunctie voor kinderopvang met bedgebied	≤ 13 m	B	Volgens een nog te ontwikkelen Europese grootschalige geveltest
Woon- of logiesfunctie	> 20 m	A2	n.v.t.
Woon- of logiesfunctie	≤ 20 m	B	Volgens een nog te ontwikkelen Europese grootschalige geveltest

Met deze maatregelen sluiten we aan bij de landen om ons heen en zal het risico op rampen zoals de Grenfell Tower kleiner worden.

 

[1] Report Building a Safer Future

[2] Aanpassing regelgeving UK per 21 dec 2018

[3] MWA Position Paper ‘Brandveiligheid doet er toe’

[4] Zembla – Brandgevaar

[5] BZK Onderzoek brandveiligheid gevels

[6] Volgens de NEN-EN 13501-1 (Single Burning Item prullenbak test)

[7] Onderzoek Fire Safe Europe

[8] Aanpassing regelgeving UK per 21 dec 2018